Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım

• 1 yıl önce

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım nedir?

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, olumsuz düşünceleri ve davranışları tanımak, sorgulamak ve değiştirmek için kullanılan etkili bir terapötik yöntemdir. Bu yaklaşım kişinin zorlayıcı duygusal durumlarını hafifletmeye ve daha sağlıklı düşünme ve davranış şekilleri geliştirmesine yardımcı olur.

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım; düşünce ve davranış odaklı bir yaklaşımdır. Danışmanlar, bireylerin olumsuz düşünce kalıplarını fark etmelerini sağlarken, bu düşünceleri daha gerçekçi ve olumlu şekilde yeniden şekillendirmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda, bu düşüncelerin davranışlar üzerindeki etkisini de ele alır ve daha sağlıklı alışkanlıklar geliştirilmesine destek olur.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşımın Felsefesi ve Hedefi

Bilişsel Davranışçı Yaklaşımın temel felsefesi, olayların kendisinin değil, bireyin bu olaylara yüklediği anlamın duygusal ve davranışsal tepkilerini belirlediğidir. Amaç, bireyin:

1. Olumsuz düşünceleri tanımasını,
2. Bu düşünceleri sorgulamasını,
3. Daha gerçekçi ve olumlu düşünme biçimleri geliştirmesini sağlamaktır.

Bu süreç, bireylerin duygusal yüklerini hafifletir ve daha etkili problem çözme ve baş etme stratejileri geliştirmelerine yardımcı olur.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşımın Çalışma Prensipleri

1. Bilişsel Yeniden Yapılandırma:

• Bireyin olumsuz, işlevsiz düşünce kalıplarını fark etmesine yardımcı olur.
• Örneğin: “Ben hiçbir şeyi doğru yapamıyorum” düşüncesi, daha dengeli bir şekilde, “Zorlanabilirim, ama bunu çözmek için adım atabilirim” olarak yeniden yapılandırılır.

2. Davranışsal Teknikler:

• Kişinin işlevsiz davranışlarını değiştirmesi için pratik stratejiler geliştirir.
• Örneğin: Sosyal anksiyetesi olan bir birey, küçük sosyal etkileşimlerle başlamak üzere “maruz kalma” egzersizleri yapar.

3. Düşünce-Duygu-Davranış İlişkisinin Keşfi:

• Kişiye, düşüncelerinin duygusal durumlarını ve davranışlarını nasıl etkilediğini anlaması öğretilir.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşımın Avantajları

• Hedef Odaklı: Belirli sorunlara yönelik stratejiler geliştirir.
• Kısa Süreli: Ortalama 10-20 seans arasında sonuç alınabilir.
• Bilimsel Dayanak: Etkililiği geniş bir yelpazede kanıtlanmıştır.
• Kendi Kendine Yardım: Kişinin seans dışındaki yaşamında da bu becerileri uygulamasına olanak tanır.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşımın Uzun Vadeli Etkisi

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, bireylerin sadece mevcut sorunlarını çözmelerine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda gelecekte karşılaşabilecekleri zorluklarla baş etmeleri için gerekli becerileri kazandırır. Bu nedenle Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım hem kısa vadeli çözüm sunan hem de bireyin yaşam boyu kullanabileceği bir rehber niteliği taşır.

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım Nasıl Çalışır?

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım; bireylerin olumsuz düşüncelerini ve davranışlarını fark etmelerini sağlar. Danışma sürecinde:

1. Düşüncelerin Farkına Varılır: Olumsuz ve gerçek dışı düşünceler belirlenir.
2. Düşünceler Sorgulanır: Bu düşünceler, gerçekçilik açısından sorgulanır ve yeniden değerlendirilir.
3. Yeni Düşünce Kalıpları Oluşturulur: Olumsuz düşünceler yerine daha sağlıklı ve gerçekçi düşünce tarzları geliştirilir.
4. Davranışlar Değiştirilir: Yeni düşünceler doğrultusunda, olumsuz davranışlar değiştirilir ve daha olumlu alışkanlıklar oluşturulur.

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, kişinin duygusal sıkıntılarını hafifletmeye ve daha sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olur

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşımın Aşamaları

1. Durumun Analizi
   İlk aşamada, danışanın yaşadığı duygusal sıkıntılar, düşünce kalıpları ve davranışları analiz edilir. Danışman, bireyin mevcut durumunu ve karşılaştığı zorlukları anlamaya çalışır.
2. Bilişsel Yeniden Yapılandırma
   Olumsuz ve çarpıtılmış düşünceler tanımlanır. Bu düşünceler, daha sağlıklı, gerçekçi ve işlevsel düşüncelerle değiştirilir. Danışan, bu yeni düşünce biçimlerini benimsemeye başlar.
3. Davranışsal Teknikler
   Kişinin, olumsuz davranışlarını değiştirebilmesi için çeşitli stratejiler ve teknikler kullanılır. Bu aşama, sağlıklı başa çıkma yöntemlerinin öğrenilmesine odaklanır.
4. Psikolojik Destekleyici Çalışmalar
   Danışan, görüşme sürecinde öğrendiği yeni düşünce ve davranış biçimlerini günlük hayatına entegre eder. Bu, görüşmenin uzun vadeli etkilerinin pekişmesini sağlar.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım Hangi Durumlarda Kullanılır?

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, birçok psikolojik sorunun çözümünde etkili bir yöntemdir. Aşağıdaki durumlarda sıklıkla kullanılır:

• Depresyon
  Olumsuz düşünceler ve duygusal sıkıntılarla başa çıkmada yardımcı olur.
• Kaygı Bozuklukları
  Sürekli endişe ve huzursuzluk hissini hafifletir. 
• Panik Ataklar
  Panik atakların tetikleyicilerini belirleyerek, bu durumla başa çıkma becerileri kazandırır.
• Sosyal Fobi
  Sosyal durumlarla ilgili korku ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olur.
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
  Takıntılı düşünceler ve zorlayıcı davranışların yönetilmesinde etkilidir.
• Yeme Bozuklukları
  Yeme alışkanlıklarını ve vücut algısını iyileştirmek için kullanılır.
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
  Travmatik deneyimlerin etkilerini hafifletmeye yardımcı olur.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşımın Etkili Olmasının Nedenleri

1. Düşünce Değişimi
   Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, olumsuz düşüncelerin fark edilip değiştirilmesine odaklanarak, daha sağlıklı düşünme alışkanlıkları kazandırır.
2. Kısa Sürede Sonuç
   Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, hızlı iyileşme sağlayarak kısa süreli görüşmelerle etkili sonuçlar elde edilmesini destekler.
3. Davranışsal Dönüşüm
   Kişinin olumsuz davranışlarını değiştirmesini sağlayarak, daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirir.
4. Zihinsel Esneklik
   Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, bireylerin zorlayıcı durumlarla başa çıkmak için zihinsel esneklik kazanmalarına yardımcı olur.
5. Kişisel Güçlenme
   Danışan, düşünce ve davranışlarını kontrol etme yeteneği kazanarak duygusal dengeyi sağlar.

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım Teknikleri

• Düşünce Günlüğü: Olumsuz düşüncelerin yazılı olarak kaydedilmesi ve analiz edilmesi.
• Davranış Deneyleri: Olumsuz düşünceleri test etmek için gerçek hayatta deneyler yapılması.
• Maruz Kalma Tekniği: Korkulan durumlara kontrollü bir şekilde maruz kalma.
• Geçmişi Yeniden Değerlendirme: Geçmiş olayların yeniden yorumlanması ve daha dengeli bir bakış açısı geliştirilmesi.

 

Bilişsel ve Davranışçı Yaklaşım, bireylerin olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmelerine, daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmelerine ve yaşam kalitelerini artırmalarına yardımcı olabilir.